Görünmez Komite - Yaklaşan İsyan

Birinci Halka

“Neysem O’yum”

“Neysem o’yum.” Pazarlamacılığın dünyaya en son sunduğu şey bu,

reklamcılığın gelişimindeki son aşama, bütün farklı olma tavsiyelerinin,

“kendin ol”ların ve “Pepsi iç”le-rin çok ötesinde bir söylem. Şu an

bulunduğumuz yere gelmemiz, ben=ben’in katıksız totolojisine

ulaşmamız için kafa yoruldu yıllar boyu. Adam jimnastik salonunda

aynanın karşısına geçmiş koşu bandının üzerinde yürüyor. Kadın akıllı

arabasının direksiyonuna geçmiş işten dönüyor. Acaba yolları kesişecek mi?

“Neysem oyum.” Bedenim bana ait. Ben benim, sen de sen ama yanlış

giden bir şeyler var. Kitlesel kişiselleşme. Bütün koşulların bireyselleşmesi:

hayatın, işin ve de sefaletin. Yaygın şizofreni. Azmış depresyon.

Ufacık paranoyak parçalar halinde atomlaşma. Temasın histeriye

yol açması. Kendim olmak istedikçe daha büyük bir boşluk

hissediyorum. Kendimi ifade ettikçe içim daha da boşalıyor. Kendi

peşimden koştukça daha da yorgun düşüyorum. Kendi’mize sıkıcı bir

gişe filmi muamelesi yapıyoruz. Tuhaf bir alışverişte kendi kendimizin

temsilcisine, neticede bir uzvumuz kesilmiş hissi veren bir kişiselleştirmenin

kefillerine dönüşmüşüz. Az çok gizli bir beceriksizlikle iflas

noktasına varıncaya dek kendimizi sağlama alıyoruz.

Bu arada, idare ediyorum. Bir ben, benim bloğum, benim dairem

arayışı, en son moda çer çöp, ilişki dramları, kim kimi sikiyor... “Ben”e

tutunmak artık hangi protezleri gerektiriyorsa! Eğer “toplum” bu kadar

soyutlamadan ibaret hale gelmesiydi, görünmeye devam etmemi

sağlayan bir varoluşsal koltuk değnekleri, kimliğimin bedeli olarak üstlendiğim

bağımlılıklar kümesi anlamına karşılık gelirdi. Engelliler

yarının örnek vatandaşlarıdır. Onları istismar eden derneklerin

engelliler için “asgari ücret” ödenmesini talep etmesi bir öngörüden

yoksun değil.

Sağda solda sürekli duyduğumuz “adam ol” buyruğu, bu toplumu

gerekli kılan hastalıklı durumun sürmesini sağlıyor. Güçlü ol emri, tam

da kendisini sürdüren bir zayıflık üretiyor. İşte bu yüzden her şey, hatta

çalışma ve aşk bile, iyileştirici bir nitelik taşıyormuş gibi görünüyor.

Bütün bu karşılıklı söylediğimiz “ne var ne yok?” lafları, birbirinin

ateşini ölçen hastalardan oluşmuş bir toplum olduğumuz izlenimini

veriyor. Toplumsallık artık duvarlardaki binlerce oyuktan ve

sığınılabilecek binlerce sığınaktan oluşan bir şey. Dışarıdaki sert

soğuktan daha iyi olduğu kesin. Isınma bahanesinden başka bir şey olmadığı

için her şeyin sahte olduğu bir yer. Hep birlikte sessizce

titreşmekle fazlaca meşgul olduğumuzdan hiçbir şeyin olmayacağı bir

yer. Yakın bir zamanda bu toplum, sadece hayali bir iyileşme uğruna

çaba sarf eden tüm sosyal atomlarının gerginliğiyle bir arada tutulabilecek.

Akmayan gözyaşlarının devasa barajı sayesinde türbinleri

çalıştıran, her daim taşma eşiğinde bir elektrik santrali bu toplum.

“NEYSEM O’YUM.” Tahakkümün bundan daha ma-sum tınılı bir

sloganı olmamıştı hiç. Benliğin daimi bir bozulma halinde, kronik bir

çökmek-üzerelik halinde tu- tulması, günümüzdeki düzenin en iyi

korunan sırrıdır. Za-yıf, morali bozuk, kabahati kendinde arayan, sanal

benlik, üretimdeki hiç bitmeyen yeniliklerin, hızla modası geçen teknolojilerin,

sürekli altüst olan toplumsal normların ve genelleşmiş esnekliğin

temelde gereksinim duyduğu sonsuz uyum sağlama

yeteneğine sahip olan öznedir. O aynı zamanda doymak bilmez bir

tüketicidir ve çelişkiye bakın ki asli larva haline dönebilmek amacıyla

en kıytırık “proje”le-re azim ve istekle kendisini dahil eden, ama sonra

asli larva haline dönen “en üretken ben” de O’dur.

O halde NEYİM BEN? Çocukluğundan beri sütün, kokuların,

öykülerin, seslerin, duyguların, tekerlemelerin, cisimlerin, işaretlerin,

fikirlerin, izlenimlerin, bakışların, şar- kıların ve yiyeceklerin meydana

getirdiği akışla iç içeyim. BEN neyim? Mekâna, çilelere, atalarıma,

arkadaşlarıma, sevdiklerime, olaylara, dillere, anılara, kesinlikle “ben

olmayan” her şeye her yönden bağlıyım. Beni dünyaya bağlayan her

şey, beni ben yapan bağlantılar, beni meydana getiren unsurlar bana bir

kimlik, çıkarılıp gösterilecek bir şey vermezler; belli zaman ve yerlerde

“BEN” diyen varlığı doğuran tekil, ortak, yaşayan bir varoluş verirler

bana. Uyumsuzluk duygusu benliğin sürekliliğine duyduğumuz aptalca

inancın ve bizi biz yapan şeylere yeterli özeni göstermememizin basit

bir sonucudur.

Reebok’ın, Şanghay’daki bir gökdelenin tepesine kondurulmuş

“NEYSEM O’YUM” sloganını görmek insanın başını döndürüyor.

Batı her yere en sık başvurduğu Truva atını yerleştiriyor: benlik ile

dünya, birey ile grup, bağlılık ile özgürlük arasındaki çıldırtan çelişki.

Özgürlük, bağlarımızı koparma durumu değil, bağlarımız üzerinde

değişiklikler yapmak yönündeki pratik kapasitemizdir. Aile yalnızca

sakatlayan mekanizmasını değiştirmeye çalışmaktan vazgeçenler veya

bunu nasıl değiştireceklerini bilmeyenler için cehennemdir. İnsanın

kendi köklerinden kur- tulma özgürlüğü hayali bir özgürlük olmaktan

öteye geçememiştir. Bizi güçlü kılan ve bir arada tutan o çok önemli

şeyi kaybetmeksizin kendimizden kurtulamayız.

“NEYSEM O’YUM”, o halde sadece basit bir yalan, basit bir reklam

kampanyası değildir. Aynı zamanda askeri bir kampanyadır. İnsanlar

arasında var olan her şeye, insanlar arasında fark edilmeden dolaşımda

kalan her şeye, onları görünmez bağlarla birbirine bağlayan her şeye,

tamamen yalnızlaşmamızı önleyen her şeye, bizi var eden ve de

dünyanın her yerinin sadece gelip geçilen bir yer, bir eğlence merkezi

veya yeni kurulmuş bir şehir, bir yanıyla katıksız bir can sıkıntısı ve

tutkusuzluktan oluşurken diğer yandan müthiş bir düzenden, sessizlikten,

moleküler arabalar ve ideal metaların dışında hiçbir şeyin

hareket etmediği donmuş bir boşluk görüntüsü ve hissi vermediğine

bizleri inandıran her şeye karşı yöneltilmiş bir savaş çığırtkanlığıdır.

Eğer Fransa saatlik üretimde Avrupa şampiyonu olmasaydı, bugün

olduğu gibi anksiyete haplarının anavatanı, anti-depresan cenneti, nevrozların

Kâbe’si de olmayacaktı. Hastalık, zihinsel yorgunluk, depresyon

tedavi edilmesi gereken bireysel rahatsızlık belirtileri olarak görülebilir.

Bütün bunlar sadece var olan düzenin devamına, aptalca normları

kuzu kuzu kabullenmeme ve koltuk değneklerimin modernize edilmesine

hizmet ediyor. Bunlar, bir yandan benim uyumlu, itaatkâr ve üretici

eğilimlerimi seçiyor diğer yandan da hissettirmeden benden ayıklanması

gereken şeylerin ne olduğunu belirliyor. “Değişmek için asla geç

değildir, biliyorsun.” Ama benlik varsayımında başarısızlıklarım bir

yıkıma da neden olabilir. Sonra da, bugünkü savaşta direniş eylemine

dönüşebilirler. Bizi normalleştirip sakatlamak için kurulan tuzaklara

karşı bir isyan, bir güç halini alabilirler. Benlik dedikleri, iç

dünyamızdaki kriz yaşayan bir şey değil; sırtımıza damgasını vurmak

istedikleri biçimdir. Aslında hepimiz başka yaratıklar arasında birer

yaratık, benzerlikler arasında tekillikler, dünyanın bedenini oluşturan

canlı bedenlerken, kendimizi keskin bir şekilde tanımlanan, tek başına,

nitelikler çerçevesinde değer biçilebilir, kontrolü mümkün şeyler haline

getirmemizi istiyorlar. Çocukluğumuzdan beri bize söylene gelen şeyin

aksine, zekâ uyum sağlamayı bilmek anlamına gelmiyor – ama öyle bir

zekâ türü varsa bile bu köleliğin zekâsıdır. Bizi köleleştirmeyi

hedefleyenlerin bakış açısına göre, tek uyum sağlayamayışımız, bitkinliğimiz

sadece sorun. Uyum sağlayamayışımız ve bitkinliğimiz aslında

bize yeni suç ortaklıkları için bir başlangıç, bir buluşma noktası işaret

ediyor. Tüm tahrip edilmişliklerine rağmen bu toplumun kendi

amaçları doğrultusunda oluşturduğu bütün hayal ürünü şeylerden çok

daha paylaşıma açık bir manzara ortaya koyarlar.

Depresyonda falan değiliz; grevdeyiz. Kendi kendilerini idare etmeyi

reddedenler için “depresyon” bir hal değil, politik ayrışmaya doğru

giden bir geçit, vazgeçme, dışarı adım atmadır. O noktadan itibaren ilaç

tedavisi ve polis, uzlaşmanın tek yoludur. Tam da bu yüzden

bugünkü toplum hiperaktif çocuklarını Ritalin[9] almaya zorlamakta,

insanları hayat boyu ilaca bağımlı kılmakta hiç tereddüt etmiyor ve

yine bu yüzden üç yaşındaki çocuklarda bile “davranış bozukluğu” bulgulanabildiğini

iddia ediyor. Çünkü benlik varsayımı her yerde çatırdamaya

başladı.

Link